Wat te doen
Als een kind, een volwassene is overleden, dan staat de tijd stil. En soms is het goed dat letterlijk te doen. Stil zijn, rust nemen, tijd voor afscheid…
Op het gewenste tijdstip neem je contact op met de (huis)arts. In een ziekenhuis of zorginstelling word je voorgelicht over wat er gebeurt. Daarna kan je met Liaison bellen. We spreken af wanneer ik kom en ik stel, als het mogelijk is, al vragen over de verzorging en het opbaren. Zeker als het om een kind of een onverwacht overlijden gaat, is het meestal prettiger elkaar daadwerkelijk te zien om alles te bespreken. Er is meestal alle tijd… Ik neem je mee in alle stappen die gezet moeten worden.
Verzorgen en opbaren
Je hebt altijd gezorgd voor je kind, die laatste zorg wil je niet uit handen geven. Ook als het gaat om een volwassen naaste kan het zo mooi zijn iemand voor het laatst te verzorgen of erbij te zijn. Natuurlijk alleen als je dat wilt. In ieder geval ben ik er, met mijn aandacht en ervaring. Vaak merk ik dat naasten, door mee te helpen met de verzorging en het kleden, nog bewuster worden van het feit dat iemand is overleden.
Je kunt veel keuzes maken, ook over de duurzaamheid van de kleding.
Als het mogelijk is, dan is het fijn om iemand thuis op te baren. Als het om een kindje gaat, is dat zeker zo. Op de eigen kamer, of in de box in de kamer, ik kan je voorlichten over de mogelijkheden. Het is de vertrouwde omgeving met de eigen spulletjes. Het kan ook de werkkamer van iemand zijn, of zelfs de garage, die het mogelijk maakt afscheid te nemen op je eigen tijd. Ik merk ook steeds weer dat dit heel belangrijk is voor kleine kinderen, ze kunnen op hun tijd dichtbij zijn.
Naast de thuisopbaring, is het ook mogelijk iemand naar een uitvaartcentrum te brengen, bijvoorbeeld naar een familiekamer, ook wel 24-uurskamer genoemd. Je krijgt een eigen sleutel en kunt daar zijn wanneer je maar wil.
Gesprekken
En dan gaan we om tafel en werken we met elkaar toe naar het afscheid. Zeker als het overlijden onverwacht is, heb je er misschien nog nooit over nagedacht. Gelukkig hoef je niet alles in één keer te beslissen, ik houd de lijn in de gaten en zorg ervoor dat alles op z’n tijd aan de orde komt. Natuurlijk is het belangrijk of het een begrafenis of crematie wordt, maar in feite is dat maar een klein onderdeel van de uitvaart. Met elkaar bespreken we welke sfeer de dag mag hebben, hoe past die bij de verwachting die er was over het leven, of bij het geleefde leven? Hoe wil je dat terugzien? Jullie hebben je eigen wensen, ik bied de mogelijkheden die er zijn. Misschien kom je dan wel op ideeën waar je zelf nooit aan hebt gedacht.
Zo licht ik voor over mogelijk andere locaties. Vertel ik over manden, kisten, baren, wades en doeken, van groot tot klein. Denk ik mee over duurzame keuzes. Kijken we met elkaar naar mogelijke rituelen en hoe er plek is voor ieders eigenheid. Daarin heb ik ook oog voor familierelaties en ga ik het aan om dingen bespreekbaar te maken, óók met de kinderen, met wie ik vaak een kindervergadering houd.
Elke dag kom ik even langs. Stap voor stap geven we invulling aan het afscheid. Ik bewaak het proces en weet wat er moet gebeuren. En uiteindelijk staat alles op papier in een draaiboek dat als basis dient, met ruimte voor wat er is.
De uitvaart
Alles wat besproken is, uitgewerkt in het draaiboek, leidt tot de dag van het afscheid. Ik ben er, op de achtergrond wanneer dat mogelijk is en op de voorgrond wanneer dat gewenst is. Ik neem je mee op die dag en zorg voor alle voorwaarden.
Van de meeste mensen hoor ik dat ze willen dat je iemand ‘terug kan zien’ in de uitvaart. Hoe kort of lang een leven ook geweest is.
Samen hebben we gewerkt aan een liefdevol afscheid dat in alle opzichten klopt.
Nazorg en rouw
En na de uitvaart komt de tijd dat alles anders is. Dat alles anders blijft. Soms wordt gezegd: ‘Er is niemand zo aanwezig als het kind, de mens, die wordt gemist. Iemand is nooit weg…’
Ik kom op nagesprek, geef de factuur en we kijken met elkaar terug op de uitvaart. Ook bespreken we wat er nog gewenst is, dat kan een monument of bedankkaartje zijn. Als ik merk dat er méér nodig is, dan kan ik jullie in contact brengen met professionals die je bijvoorbeeld kunnen bijstaan in de afhandeling van de nalatenschap. Misschien is langduriger contact nodig en gaat uitvaartbegeleiding over in rouwbegeleiding. Graag vertel ik ook hoe mensen, bv. ook een papa en mama, verschillend kunnen rouwen en hoe je elkaar daarin soms kwijt kunt raken.
Elke keer weer merk ik dat mijn eigen verlieservaringen mij een rijker mens hebben gemaakt. Ik weet wat zich kan aandienen in rouw, ik zie de universele én unieke ervaringen daarin. Het leerde mij met verwondering en zónder veroordeling te kijken naar wat er is.
Ik weet dat ieder zijn of haar eigen weg moet vinden en ik hoop dat goed afscheid nemen helpt om verder te kunnen gaan.
Voorgesprek
Misschien zijn er redenen om al wensen voor de uitvaart te bespreken. Bijvoorbeeld omdat je weet dat je kindje nooit het levenslicht zal zien of dat een kind of volwassene ziek is. Maar ook kloppen mensen bij me aan die hun uitvaart bij gezond leven willen regelen. Veel mensen zeggen: ‘Ik ben nog niet van plan dood te gaan’. Helaas kan de dood ons overvallen of gebeurt er iets waardoor we niet meer in staat zijn om helder na te denken. Dan kan het rust geven dat de wensen vastgelegd zijn. Ik merk dat mensen het leven meer omarmen door stil te staan bij de dood. Liaison uitvaartbegeleiding biedt de mogelijkheid wensen te bespreken en mogelijk vast te leggen.